Zorlayıcı ritüeli tetikleyen dürtüye maruz kaldığımız andaki karar alma sürecini yönetmeyi öğrenme çabalıyoruz.
Bu süreci beş adıma bölmüştük.
Bir karar vermek üzere olduğumuzdan haberdar olmak ve seçeneklerimizin neler olduğu belirlemek.
Belirlediğimiz seçenekleri değerlerimiz ve sınırlarımız ile filtrelemek.
Daralttığımız seçeneklerin olası sonuçlarını kısaca değerlendirmek.
Karar verdiğimiz seçeneği uygulamak.
Aldığımız kararın sonuçlarını olumlu duygular bağlayarak içselleştirmek
Karar alma sürecini yönetmeyi kavradığımızda, bundan cesaret alıp maruz kalacağımız dürtülerden çekinmeyi bırakacak, davranışınızı tetikleyebilecek unsurlardan kaçma gereği hissetmeyeceksiniz.
Bilakis, her dürtü bir imkana evrilecek. Zihinsel yazılımınızı değiştirmek için, değerlerinizi güçlendirmek için kısacası olmak istediğiniz insana dönüşmek için eşsiz bir fırsat sunabilecek maruz kalacağınız her dürtü.
İşte böyle bir andan itibaren, bir zamanlar bağımlılık diye adlandırdığınız davranışa, hayatınızın geri kalanında "mecburiyetten" değil, ancak göz göre göre, ne yaptığınızı bilerek, bilinçli şekilde yapacağınız tercihlerle geri dönebilirsiniz.
Hayatınızın dengesinin bozulduğu, kendinizi kaybettiğiniz, değerlerinizle bağınız koptuğu, motivasyon havuzunun boşaldığı durumlarda...
Dürtü kontrol sürecini yönetebilmek hesabına ilk yapmamız gereken duygularımızın üzerimizde egemenlik kurmasına izin vermemek.
Bir başka deyişle, yoğun negatif duygularımızı karar alma sürecinde asla bir kılavuz olarak algılamamak. Lakin onlardan haberdar olmaya; onları gözlemlemeye ve anlamaya çabalamak.
Kendimize zarar verici bir davranışı yineleme yönünde güçlü bir dürtü hissettiğimizde, bunun sadece yorumlanması gereken geçici bir duygusal yoğunluk olduğunu ama üzerine bir karar, bir seçim bina edilecek bir veri olmadığını kabul etmeliyiz.
İşte bunu yaptığınız an coşkun duygularınızı ve dürtünüzü izole edebilmiş, hapsedebilmişsiniz demektir.
Geriye kalan, ideal-sağlıklı bir karar verme sürecini yöneterek, değerlerimize uygun biçimde süreci tamamlamaktır.
Seçeneklerimizi Belirleme
Başlarken altını çizelim, burada dile getireceklerimiz, dürtüyle baş başa kaldığımız an yaşadıklarımızı teorik olarak anlamamıza hizmet ediyor. Yoksa sürdürülemez olan bir şeyi sizden talep ettiğimiz izlenimini uyandırmak istemeyiz. En azından şimdilik, kemikleşmiş bir davranış örüntüsünü sarsma yolunda emekleme döneminizde, dürtü kontrolümüz sezgisel ve otomatik bir hal alıncaya dek süreci adeta ağır çekimde yaşamaya çalışacağız.
Sağlıklı karar verme sürecinde, ilk yapmamız gereken o an için geçerli, gerçekçi opsiyonlarımızı belirlemektir.
Dürtü kontrol tekniğinin işe yarayıp yaramadığı konusu bir yana (işe yarayacağından şüpheniz olmasın) sürecin bu adımının kayda değer bir işlevi, dürtü anında bir seçim yapma/karar alma noktasında olduğunuz bilincini güçlendirmesi. Seçeneklerimizin varlığından haberdar olabildiğimiz nispette dürtülerimiz karşısında lehimize olacak adımları atabiliriz.
Çoğu durumda zaten birkaç seçeneğiniz bulunacağından sürecin bu adımının hayli hızlı ilerleyeceğini varsayabiliriz.
Karar verme anında, transa girmemek için yarattığımız saniyelerde önünüzdeki seçenekleri süratle aklımıza getiriyoruz.
Duygularımızı bir an yok sayalım
Yaşadığınız dürtüyü görmezden gelelim
Birkaç saniyeliğine de olsa yapalım bunu.
Bu sayede süreçle ilgili farkındalığımız artmakla kalmayacak, gerçekten bir seçim yapabilme hakkınız olduğunu da kavrayabileceğiz.
Bitmek bilmez sınavlar..
İşte ertesi gün için hazırlanmam gereken bir final daha.
Yüzlerce sayfa not, onlarca çıkmış soru, çalışmadığım, yine son güne bıraktığım bir ders.
Darmadağınık sefil odam her şeye rağmen öğrenci evimizin en lüks mekanı.
Ev arkadaşlarımın aksine yeni bir yatağım, güzel bir çalışma masam var.
Yepyeni bir de bilgisayarım.
Çalışmak için hazırım, uzun bir gece olacak.
Ansızın aklıma bir süre porno izleyip kendimi tatmin edebileceğim geliyor.
Bunu ne zamandır yapıyorum, özellikle sınavlara çalışma dönemlerimde daha fazla...
Rahatlıyorum, daha kolay çalışabiliyorum.
"Çalışabiliyordum" demeliydim zira son dönemde işin tadı kaçtı.
"Yarım saat vakit ayırıp bırakacağım" deyip dört saat başından kalkamamıştım geçen sefer.
Ertesi gün, sadece çalışamadığımdan değil, moral bozukluğundan da batırmıştım sınavda.
Hayır bu sefer yapmamalıyım.
Hoşuma gitmiyor artık, sanki istemeye istemeye, zorlanarak yapar oldum.
Karakterimiz kendisine "rahatlıyor olmak" rüşvetini vererek bir süredir ısrarla porno izliyor ama artık zarar gördüğünü fark ettiğinden bu alışkanlığa bir son vermek istiyor.
Maruz kaldığı dürtü anında şunları yapmasını istiyoruz:
İzleme dürtüsü hissettim, bunun olacağını biliyordum, bu anı bekliyordum, zira son aylarda defalarca bu eylemi keyif alarak yaptığımdan şimdi tekrarlamak için duygularım aracılığıyla bu işe zorlanacağım.
Maruz kalacağım, kısa süreli bir duygusal yoğunluktan başka bir şey değil.
Seçeneklerim neler?
Yarım saat izler, rahatlar dersime bakarım.
Bu epeyce riskli, çünkü geçen sefer gibi duramayabilir, saatlerce izlemek zorunda kalabilirim, Artık bu işi kontrol altına almak istiyorum. Bu seçeneği eliyorum.
Porno izleme riskini almamak için zaman kaybetmeksizin toparlanıp kütüphaneye kaçabilirim.
Bunu da yapmak istemiyorum zira dürtümle yüzleşmem gerekiyor. Kendi isteğimle p izlememeyi istiyorum, ortam uygunsuz diye değil.
Kafamdan izleme düşüncesini kovmak için arkadaşım odasına giderim, beraber çalışırız.
İzlemem, direkt derse başlarım.
Bu benim için en uygun seçenek olacaktır ama p izleyemediğim için, son derece harika bir fırsattan yoksun kaldığım vehmine kapılacağım. Ama bu nevi olumsuz duygularıma kulak asmıyorum. Biliyorum, kısa sürede geçecek etkileri.
Dikkat edilirse, karakterimiz opsiyonlarını belirlerken eş zamanlı olarak bu seçeneklerin sonuçlarını da öngörmeye çalışıyor.
Şu an için size alışılmadık ve mekanik gelebilecek bu süreç çok geçmeden doğallaşıp otomatiğe bağlanacak.
Değerlerimize paralel kararlar alabilme sürecinde, dürtü anında, süratle opsiyonlarımızı belirleyebiliyor, eş zamanlı olarak bu seçeneklerin muhtemel sonuçlarını tahmin edebiliyor olmalıyız.
Çalışma:
En son pornografi izleme ritüelinizi hatırlayın.
Dürtüyü hissettiğiniz an seçeneklerinizin neler olduğunu belirleyebilir misiniz?
תגובות